To Helicopter parenting ή στα Ελληνικά “ο γονέας ελικόπτερο” είναι ένας σύγχρονος όρος που αναφέρουν οι ερευνητές κυρίως για το γονεϊκό στυλ που έχουν αρκετοί γονείς σήμερα.

Τι είναι όμως ένας γονέας ελικόπτερο;

Ο γονέας ελικόπτερο συνοπτικά είναι: Ο γονέας όπου εμπλέκεται εξαιρετικά και ενταντικά στη ζωή του παιδιού. Ο υπερβολικός έλεγχος, η υπερπροστασία και η υπερβολή στις αντιδράσεις είναι κάποια χαρακτηριστικά του γονέα που ελικοπτερίζει. Ακόμα, ένας γονέας ελικόπτερο, μένει συνεχώς κοντά στο παιδί, σπάνια το αφήνει μακρυά από το οπτικό του πεδίο και συνεχώς παρατηρεί τι κάνει το παιδί στην προσπάθεια του να παίξει ή να έρθει σε επαφή με άλλους.

Φυσικά, τέτοιου είδους συμπεριφορές, φέρνουν αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που έχει στο μυαλό του ο γονέας όταν συμπεριφέρεται έτσι. Τα όρια δεν υπάρχουν, οι αλληλεξάρτηση θα φέρει υπερεξάρτηση με αποτέλεσμα ένα παιδί χωρίς ανεξαρτησία, αυτοπεποίθηση και δική του ταυτότητα.

Επειδή όμως ένας τέτοιος όρος μπορεί να τρομοκρατήσει κάποια μερίδα γονέων ή κάποιοι άλλοι μπορεί να πουν “Φου! Ευτυχώς δεν λέει για μένα”, ας δούμε μερικά παραδείγματα που μάζεψα από το international school parent

• Δεν αφήνεις ένα παιδί να ανακαλύψει και να ξεδιπλώσει τις δεξιότητες του. Για παράδειγμα ένα παιδί θέλει να ανέβει σε ένα δέντρο και η άμεση αντίδραση σου είναι να του πεις να μην το κάνει αποθαρρύνοντας για τα επόμενα δέντρα που θα συναντήσει στην πορεία του!
• Μπορεί να γίνεσαι η σκιά του παιδιού σου, να παίζεις συνεχώς μαζί του και να του κατευθύνεις την συμπεριφορά, χωρίς να του αφήνεις χρόνο να μείνει μόνο του.
• Θέλεις συνεχώς να ελέγχεις ποιος κάνει μάθημα στο παιδί σου διαλέγοντας φίλους και δραστηριότητες για αυτό.
• Ελέγχεις συνεχώς πως πάει με τα μαθήματα του, δίνοντας του υπερβολική βοήθεια σε σχολικά πρότζεκτ ή ασκήσεις.
• Το προστατεύεις συνεχώς από εμπόδια και αποτυχίες. Αν αποτύχει σε κάτι σηκώνεις όλο το βάρος εσύ.
• Κάνεις συνεχώς πράγματα που το παιδί μπορεί να κάνει μόνο του.
• Επηρεάζεις ένα παιδί λέγοντας του να δουλέψει σε μια δραστηριότητα ή ένα παιχνίδι σύμφωνα με τις δικές σου απαιτήσεις και προσδοκίες.

Όταν κοιτάμε αυτή τη λίστα, βλέπουμε πως είναι δύσκολο να μην έχουμε κάνει κάτι παρόμοιο στο παιδί μας σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό. Το θέμα όμως είναι πως ο γονέας ελικόπτερο, δεν ορίζεται από το τι κάνει αλλά από πόσο συχνά και σε τι βαθμό συμπεριφέρεται σύμφωνα με τα παραπάνω.

Αν για παράδειγμα ένα παιδί έχει κολλήσει σε μια εργασία, είναι φυσικό να δώσουμε κάποια βοήθεια. Αν όμως, συνεχώς παρατηρούμε την πρόοδο στη συγκεκριμένη εργασία και το τσεκάρουμε συνέχεια αν έκανε κάτι σωστά κάνουμε το αντίθετο από το να βοηθάμε. Όταν ένα παιδί σκαρφαλώνει σε ένα δέντρο μπορεί να πέσει και να κινδυνέψει η σωματική του ακεραιότητα. Τότε είναι φυσικό να μην το αφήσουμε να μην ανέβει, αυτό δεν είναι ελικοπτερισμός αλλά υπευθυνότητα. Αν όμως δεν αφήνουμε το παιδί να ανέβει σε κάθε δέντρο που θα βρούμε λέγοντας πως το σκαρφάλωμα γενικά είναι επικίνδυνο, τότε δεν αφήνουμε το παιδί να αναπτυχθεί φυσιολογικά και σύμφωνα με τα εξελικτικά στάδια της αναπτυξιολογίας.

Για να καταλάβεις αν είσαι γονέας ελικόπτερο πρέπει να ΣΕ παρατηρήσεις, Μην βγάλεις γρήγορα συμπεράσματα!

Τι μπορεί να προκαλέσω στο παιδί όταν είμαι γονέας ελικόπτερο;

Αυτός ο υπερβολικός τρόπος που κάποιοι γονείς μπορεί να ασκούν τη γονεική τους υπεροχή και ονομάζεται γονέας ελικόπτερο, μπορεί να προκαλέσει κάποιες μακροπρόθεσμες συνέπειες στην ψυχική αλλά και σωματική υγεία ενός παιδιού.

Ανάπτυξη του εγκεφάλου

Ο γονέας ελικόπτερο εμπλέκεται σε όλες τις πτυχές της ζωής του παιδιού. Αναλαμβάνει για αυτό, επιλέγει για αυτό, μειώνει τα προβλήματα στο ελάχιστο και λύνει τα πάντα ώστε να αφήσει έναν δρόμο στρωμένο με ροδοπέταλα για τις αποφάσεις και τις επιλογές που πρέπει να πάρει ένα παιδί. Όλες αυτές οι συμπεριφορές μπορεί να φαίνονται μικρές αλλά μην ξεχνάτε τα πράγματα που δεν βλέπουμε.

Ο εγκέφαλος αναπτύσσεται με όλες τις προεκτάσεις και τις αποφάσεις που παίρνουμε στη ζωή μας. Πολλοί ειδικοί τονίζουν πως το μπροστινό μέρος του εγκεφάλου που αναπτύσσεται από τα πρώτα χρόνια της ζωής είναι υπεύθυνο για την κρίση μας, τις ικανότητας μας και τα κριτήρια των επιλογών μας. Σκεφτείτε το μπροστινό μέρος του εγκεφάλου μας σαν έναν μυ, όπως το χέρι μας. Όταν άλλοι κάνουν για εμάς όλα αυτά που πρέπει να κάνουμε εμείς ο μυς αυτός δεν εξασκείται με αποτέλεσμα να μην αναπτυχθεί στον βαθμό που θα θέλαμε.

Ο εγκέφαλος που εξασκείται “κάνοντας”, δηλαδή κάνω μόνος μου, πέφτω μόνος μου, μαθαίνω μόνος μου θα μάθει πως να ανταποκρίνεται σε προκλήσεις και κινδύνους την επόμενη φορά. Αυτή η εξάσκηση είναι που δυναμώνει τα εγκεφαλικά μας δίκτυα σε αυτό το μέρος του εγκεφάλου. Έχοντας έναν γονέα ελικόπτερο ο οποίος λύνει τα προβλήματα, μας κρατάει υπερασφαλείς χωρίς να κάνουμε τίποτα μόνοι μας όλες αυτές οι δεξιότητες δεν αποτυπώνονται στα κέντρα του εγκεφάλου και στις αναμνήσεις μας, διαμορφώνοντας έτσι διαστρεβλωμένες οπτικές για τον κόσμο.

Συναισθηματική αντίδραση

Επιπλέον, εάν οι γονείς ασκούν υπερβολικό έλεγχο σε καταστάσεις και δεν αφήσουν τα παιδιά να προσπαθήσουν ώστε να χειριστούν την πρόκληση από μόνα τους, ή να αποτρέψουν την έκθεση από περιβάλλοντα όπου τα παιδιά πρέπει να πάρουν ρίσκα, ενδέχεται να εμποδίσουν την ανάπτυξη ικανοτήτων αυτορρύθμισης.

Και πάλι, αυτό σχετίζεται με τον έλεγχο του προμετωπιαίου λοβού, όσο πιο ανεπτυγμένο είναι τόσο περισσότερο μπορεί να συγκρατήσει τα συναισθήματα και τις παρορμήσεις μας. Πρόκειται για μια καλά ερευνημένη περιοχή, για παράδειγμα μια ερευνητική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό της Αναπτυξιακής Ψυχολογίας έδειξε ότι παιδιά 2 ετών που εκτέθηκαν σε αυτό το είδος γονεϊκού στυλ κατέληξαν λιγότερο ικανοί να ρυθμίσουν τα συναισθήματά τους και τη συμπεριφορά τους έως την ηλικία των 5 ετών. Αυτό αύξησε τον κίνδυνο για συναισθηματικά προβλήματα σε ηλικία 10 ετών.

Χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση.

Αν γίνουμε γονείς ελικόπτερο, μπορεί να μας γυρίσει μπούμερανγκ! Η υπερβολική συμμετοχή του γονέα σε ό,τι κάνει ένα παιδί θα βάλει το παιδί σε μια νοοτροπία πως δεν το εμπιστεύονται και δεν μπορεί να κάνει μόνο του κάτι σαν ανεξάρτητη οντότητα.

Επομένως, οδηγεί σε έλλειψη αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης. Οι γονείς με αυτόν τον τρόπο, στερούν από τα παιδιά τους την ευκαιρία να δημιουργησουν, να λύσουν προβλήματα, να αναπτύξουν δεξιότητες αντιμετώπισης καταστάσεων, να αναπτύξουν ανθεκτικότητα, να καταλάβουν τι τους κάνει ευτυχισμένους, να καταλάβουν ποιοι είναι. Παρόλο που υπερβάλλουμε μερικές φορές για την προστασία των παιδιών και αυτό μπορεί στην πραγματικότητα να οδηγήσει σε βραχυπρόθεσμα οφέλη, η συμπεριφορά μας μπορείς να είναι ένα μήνυμα για το παιδί όπως: “Δεν μπορείς πραγματικά να κάνεις κάτι χωρίς εμένα.”

Σε αυτό το σημείο και για να συνδέσουμε και αυτά που είπα παραπάνω, είναι η στιγμή που πρέπει να αναρωτηθείς: “Τι είναι αυτό που λέω με την συμπεριφορά μου στο παιδί;”. Μην ξεχνάς πως τα παιδιά θα παρατηρήσουν τις πράξεις σου και λιγότερο τα λεγόμενα σου.

Επιθετικότητα

Η έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν από κάποιον γονέα ελικόπτερο τείνουν να είναι πιο σκληρά ή εχθρικά απέναντι σε άλλα παιδιά.

Αυτό πιστεύεται ότι αποτελεί απάντηση του ακραίου γονικού ελέγχου. Τα παιδιά ενεργούν και διεκδικούν την κυριαρχία τους ως τον τρόπο για να ανακτήσουν την αίσθηση της ελευθερίας στη ζωή τους. Ως εκ τούτου, τείνουν να είναι ευερέθιστα και λιγότερο υπομονετικά όταν αντιμετωπίζουν την ανάγκη να έχουν καλή σχέση με τους συνομηλίκους τους.

Επίλογος

Το άρθρο σκοπεύει περισσότερο να θίξει ένα σημαντικό θέμα στη ζωή των παιδιών και την ανάπτυξη τους. Περισσότερο προσπαθεί να τονίσει στους γονείς την αξία της ελευθερίας που χρειάζονται τα παιδιά για να αναπτυχθούν και το βήμα προς τα πίσω που πρέπει να κάνουν οι γονείς για να παρατηρήσουν.

Να παρατηρήσουν τον εαυτό τους αλλά και το παιδί τους

Το αν είσαι γονέας ελικόπτερο, θα το ανακαλύψεις μετά από αρκετή ενδοσκόπηση και καθημερινή παρατήρηση.

---

*Το KidNest παρέχει μια μεγάλη γκάμα σεμιναρίων που σκοπό έχουν να βοηθήσουν τους γονείς να ανταποκριθούν σε όλες τις προκλήσεις της γονεϊκότητας αποτελεσματικά. *

Μπορείτε επίσης να κλείσετε ραντεβού μαζί μου για μια διαδικτυακή συνεδρία συμβουλευτικής γονέων