Αυτοπεποίθηση στα Παιδιά: Πώς Διαμορφώνεται και Πώς να την Ενισχύσετε με 4 συμβουλές

Η αυτοπεποίθηση στα παιδιά δεν εμφανίζεται ξαφνικά. Δεν είναι ένα χαρακτηριστικό που γεννιέται με το παιδί, ούτε κάτι που «κάνουμε» να συμβεί με μαγικό τρόπο. Στην πραγματικότητα, η αυτοπεποίθηση χτίζεται κομμάτι-κομμάτι μέσα από τις εμπειρίες που ζει το παιδί μας, τις αντιδράσεις που λαμβάνει και τις ευκαιρίες που του δίνουμε για να αναγνωρίσει τη δική του αξία.

Η αυτοεκτίμηση των παιδιών βασίζεται στις αντανακλάσεις που λαμβάνουν από τον εξωτερικό κόσμο. Και εσύ, ως γονιός, είσαι ο πρώτος και πιο σημαντικός καθρέφτης. Τα παιδιά δεν αναπτύσσουν αυτοπεποίθηση μέσα από έναν κενό χώρο. Μαθαίνουν να βλέπουν τον εαυτό τους με βάση τον τρόπο που οι άλλοι – κυρίως εσύ – τους βλέπουν.

Θυμήσου αυτό: Κάθε λέξη, κάθε αντίδρασή σου, διαμορφώνει την αυτοεικόνα του παιδιού σου.

Πώς Τα Μηνύματα Διαμορφώνουν την Αυτοεικόνα του Παιδιού

Ας το πούμε ξεκάθαρα: Η αυτοεκτίμηση ενός παιδιού δεν είναι τυχαία. Αναπτύσσεται από τη στιγμή που αρχίζει να κατανοεί τον κόσμο γύρω του, με βάση τα μηνύματα που λαμβάνει από τους γονείς του και τους ανθρώπους του περιβάλλοντός του. Τα παιδιά δεν έχουν ενσωματωμένη την αντίληψη της αξίας τους. Την αποκτούν με βάση τις εμπειρίες και την ανατροφοδότηση που λαμβάνουν.

Όταν ένα παιδί εισπράττει επαίνους και ενθάρρυνση, μαθαίνει να πιστεύει ότι αξίζει. Αρχίζει να βλέπει τον εαυτό του ως ικανό, δυναμικό και αξιόλογο. Και αυτό είναι κάτι που εσύ, ως γονιός, έχεις τη δύναμη να το καλλιεργήσεις καθημερινά.

Από την άλλη, αν ένα παιδί ακούει κριτική, αν το πιέζουν συνεχώς για «καλύτερα αποτελέσματα», αρχίζει να αναπτύσσει αμφιβολίες. Βλέπει τον εαυτό του μέσα από το πρίσμα της αδυναμίας και της ανικανότητας. Και αυτή η εικόνα είναι που μένει χαραγμένη στο μυαλό του.

Άρα, το βασικό ερώτημα είναι: Πώς διαμορφώνουμε αυτή την αυτοεικόνα με υγιή τρόπο, πώς χτίζουμε θεμέλια αυτοπεποίθησης στα παιδιά τα οποία δεν κλονίζονται με την πρώτη δυσκολία;

Τα παιδιά βλέπουν τον κόσμο μέσα από τα μάτια των γονιών τους. Τα λόγια, οι αντιδράσεις και οι συμπεριφορές σου διαμορφώνουν τη θεμελιώδη αίσθηση της αξίας που θα αποκτήσει το παιδί σου για τον εαυτό του.

Οι γονείς είναι οι πρώτοι καθρέφτες από τους οποίους το παιδί αντλεί πληροφορίες για το ποιος είναι και τι αξίζει. Κάθε φορά που λαμβάνει ενθάρρυνση ή κριτική, διαμορφώνεται η αυτοεικόνα του, η οποία τελικά θα καθορίσει το πώς θα βλέπει τον εαυτό του ως ενήλικας.

Φαντάσου το εξής: Όταν επαινείς το παιδί σου για την προσπάθειά του, ακόμα κι αν δεν έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα, του δίνεις το μήνυμα ότι η αξία του δεν εξαρτάται από την επιτυχία ή την αποτυχία. Αντίθετα, επικεντρώνοντας συνεχώς στο αποτέλεσμα, ενδέχεται να του περάσεις την ιδέα ότι η αγάπη ή η αποδοχή είναι συνδεδεμένες με την επίδοση.

Οι γονείς, συχνά χωρίς να το συνειδητοποιούν, διαμορφώνουν με τον τρόπο τους τις αντιλήψεις των παιδιών τους. Ένα απλό σχόλιο, όπως «Γιατί δεν τα κατάφερες καλύτερα;», μπορεί να φαίνεται αθώο, αλλά το παιδί μπορεί να το μεταφράσει ως «Δεν είσαι αρκετό». Αυτή η αντίληψη ριζώνει και ακολουθεί το παιδί καθώς μεγαλώνει, διαμορφώνοντας έναν κύκλο αυτοαμφισβήτησης.

Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: οι λέξεις και οι πράξεις σου είναι το μέσο μέσω του οποίου το παιδί χτίζει την αυτοεκτίμησή του. Όταν του δείχνεις ότι αξίζει, ό,τι κι αν συμβεί, τότε χτίζεις μια ισχυρή βάση αυτοπεποίθησης που θα το ακολουθεί σε όλη του τη ζωή.

4 Πρακτικές Συμβουλές για να Χτίσετε την Αυτοπεποίθηση στα παιδιά σας

Ας το κάνουμε απλό. Δεν χρειάζονται περίπλοκες θεωρίες ή ακραίες αλλαγές. Μικρές, καθημερινές κινήσεις μπορούν να κάνουν τεράστια διαφορά στην αυτοεικόνα του παιδιού σας. Και όταν το παιδί σας αρχίσει να πιστεύει στον εαυτό του, θα το δείτε σε κάθε του κίνηση.

1. Ενθαρρύνετε την Προσπάθεια, Όχι το Αποτέλεσμα

Τα παιδιά πρέπει να καταλάβουν ότι η αξία τους δεν εξαρτάται από το αν θα πετύχουν ή όχι. Αυτό είναι το πρώτο βήμα. Η αυτοπεποίθηση δεν χτίζεται από τις επιτυχίες. Χτίζεται μέσα από την προσπάθεια και την επιμονή.

Αντί για:

• «Μπράβο, πήρες άριστα!»

Δοκίμασε:

• «Είδα πόσο σκληρά προσπάθησες, και αυτό είναι το σημαντικό!»

Όταν εστιάζεις στην προσπάθεια και όχι μόνο στο αποτέλεσμα, το παιδί σου καταλαβαίνει ότι η αξία του δεν εξαρτάται από τους βαθμούς ή τα επιτεύγματά του, αλλά από τη δέσμευση και την επιμονή του. Μπορείς να προσθέσεις εδώ μια ιστορία για το πώς η ενίσχυση της προσπάθειας σε μια δύσκολη στιγμή οδήγησε σε αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού.

2. Δώσε στο Παιδί σου το Χώρο να Αποτύχει

Η αποτυχία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της μάθησης. Αν φοβόμαστε να αφήσουμε τα παιδιά μας να αποτύχουν, τους στερούμε τη δυνατότητα να μάθουν να σηκώνονται ξανά. Πρέπει να τους δείξουμε ότι η αποτυχία δεν είναι κάτι που πρέπει να αποφεύγουν – είναι κάτι που πρέπει να αντιμετωπίζουν, να αποδέχονται και να ξεπερνούν.

Αντί να διορθώνεις ή να αποφεύγεις την αποτυχία, ρώτα:

• «Τι έμαθες από αυτό; Τι θα κάνεις διαφορετικά την επόμενη φορά;»

Αυτός ο διάλογος μετατρέπει την αποτυχία σε μια εμπειρία μάθησης και το παιδί αρχίζει να βλέπει τα λάθη του ως μέρος της διαδικασίας. Έτσι, δεν φοβάται να ξαναπροσπαθήσει.

3. Βοήθησε το Παιδί να Αναγνωρίσει τις Δυνάμεις του

Η αυτοπεποίθηση στα παιδιά δεν χτίζεται μόνο με βάση τα αποτελέσματα, αλλά και με την αναγνώριση των δυνάμεων που ήδη έχει το παιδί. Τα παιδιά, όπως και οι ενήλικες, συχνά εστιάζουν σε αυτό που δεν μπορούν να κάνουν καλά. Αυτό που χρειάζεται είναι να μάθουν να αναγνωρίζουν τις δυνάμεις τους και να τις αξιοποιούν.

Φτιάξτε μαζί μια λίστα με όλα όσα μπορεί να κάνει καλά. Κάθε φορά που το παιδί σου νιώθει ότι δεν είναι αρκετό, υπενθύμισέ του τι έχει ήδη καταφέρει. Αυτή η λίστα λειτουργεί ως ένας τρόπος να θυμάται ότι οι δυνάμεις του είναι υπαρκτές, ακόμα και όταν δυσκολεύεται.

4. Δώσε του Χώρο για Αυτονομία

Ένα παιδί που νιώθει ότι έχει λόγο στη ζωή του, ότι μπορεί να πάρει αποφάσεις, αρχίζει να αναπτύσσει εμπιστοσύνη στις δικές του ικανότητες. Η αυτονομία χτίζει αυτοπεποίθηση στα παιδιά. Το κλειδί εδώ είναι να αφήσεις το παιδί σου να πάρει αποφάσεις, ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι θα κάνει λάθη.

Δοκίμασε:

• «Πώς θέλεις να το κάνεις εσύ;»

Δίνοντας στο παιδί χώρο να αποφασίσει μόνο του, το ενθαρρύνεις να πιστεύει ότι μπορεί να διαχειριστεί καταστάσεις. Αυτή η αίσθηση αυτονομίας είναι θεμελιώδης για τη διαμόρφωση της αυτοπεποίθησης, επειδή το παιδί νιώθει ότι έχει τον έλεγχο της ζωής του.

Επανεκτίμηση της Αυτοεικόνας

Όλα όσα κάνουμε για τα παιδιά μας, κάθε λέξη, κάθε αντίδραση, επηρεάζουν την αυτοεικόνα τους. Αλλά αυτό που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι η αυτοεκτίμηση δεν είναι κάτι στατικό. Μπορεί να ενισχυθεί, να εξελιχθεί και να διαμορφωθεί ανάλογα με τα μηνύματα που δίνουμε καθημερινά.

Κάθε φορά που το παιδί μας δοκιμάζει κάτι νέο, κάθε φορά που κάνει λάθος και ξαναπροσπαθεί, χτίζει ένα ακόμα θεμέλιο για την αυτοπεποίθησή του. Αυτός είναι ο πραγματικός στόχος: να βοηθήσουμε το παιδί μας να καταλάβει ότι η αξία του δεν εξαρτάται από τις επιτυχίες ή τις αποτυχίες του. Είναι αρκετό, ακριβώς όπως είναι.

Στο τέλος της ημέρας, δεν χτίζουμε τέλεια παιδιά. Χτίζουμε παιδιά που πιστεύουν στον εαυτό τους.

Ενεργητική ακρόαση: Η τέχνη του να ακούς και να σε ακούνε τα παιδιά!

Παρακολούθησε άμεσα